Routekaart naar emissiearm bouwen

Voor sommige mensen lijken het verschillende werelden. De ander vindt het maar al te logisch dat LEAN, SMART, CIRCULAIR Emissieloos bouwen in een adem worden genoemd. Voor welke uitdagingen staat de bouw, want aandacht voor de drie gebieden is belangrijk om mee te nemen in je strategie van Emissie-arm naar emissieloos bouwen.

Uitdagingen bouw

Wanneer je de uitdagingen voor de bouw destilleert uit De Bouwagenda en daarbij wat de bouwers zelf noemen als grootste uitdagingen, dan kom je op een aantal hoofdthema’s: productiviteit, duurzaamheid, personeelstekort, betaalbaarheid en innovatie. Daar bovenop komt de groeiende complexiteit van de bouwopgave.

Productiviteit

Allereerst ligt er een enorme vervangings- en uitbreidingsopgave van 1 miljoen woningen in 2030 (= 320/werkdag). En een tekort aan woonvoorzieningen voor 65+ die groeit van 86.000 nu naar 750.000 in 2040. Met het huidige bouwtempo gaan we dat niet redden. Daarom stelt men in De Bouwagenda een productiviteitsverhoging van 30% voor richting 2030.

Een hele uitdaging gezien het feit dat de bouw al in geen halve eeuw productiever is geworden. Productiever word je niet door extra bemensing (ook een uitdaging, want die is er niet). Het gaat om effectieve en efficiënte inzet. Dit vereist een radicaal andere manier van bouwen.

Duurzaamheid en dus emissie-arm

Het tweede element is duurzaamheid. De bouw is namelijk grootverbruiker van materiaal. Ruim 40% van alle materialen op aarde worden gebruikt in de bouw. Voordeel is dat gebouwen lang staan, toch willen we hier slimmer mee omgaan. Het huidige gebruik levert aan het einde weliswaar sloopafval dat grotendeels gerecylced wordt (Nederland 85%), maar het is een downgrade dat elders wordt gebruikt. De bouw zelf gebruikt nog steeds grotendeels primaire grondstoffen.

Andere milieuaspecten die spelen zijn het energieverbruik en CO2 uitstoot. Het energieverbruik van de bouw zelf is al zo’n 20%, daar komt het verbruik van de gebouwde omgeving nog bij. En het bouwverkeer genereert 20 tot 40% van alle CO2 uitstoot in het verkeer. Kortom, er zal serieuze aandacht voor moeten zijn, ongeacht de exacte cijfers! Vooral voor onze toekomstige generaties.

Aantrekkelijkheid

De bouw heeft te maken met een oplopend personeelstekort. Dat komt enerzijds door vergrijzing en anderzijds dat de aanwas van jongeren onvoldoende is. Wie een bouwplaats bekijkt ziet veelal zwaar en vies werk. Werken in weer en wind, met een hoge kans op ongelukken. Niet een plek waar het gros van de jongeren warm van wordt. En zij die we opleiden, daarvan vertrekt 40% alsnog na 2 jaar uit de bouw. Het oplopende personeelstekort schaar ik zodoende onder de noemer aantrekkelijkheid. Het aantal mensen krimpt namelijk niet, maar wel zij die kiezen voor de bouw.

Betaalbaarheid

Het is eenvoudig meer geld ergens tegen aan tegen aan te gooien om het beter te maken. De kosten verhogen is geen optie. Er zit een plafond aan wat consumenten te besteden hebben. Het is niet te verkopen dat een NOM-renovatie bijna even duur is als een hele nieuwe woning, die van top tot teen up-to-date is. De kunst is juist om alle nodige ontwikkelingen betaalbaar te houden.

Het slechte en goede nieuws is dat daar genoeg ruimte voor is. Slecht in de zin van dat de bouw hoge faalkosten kent, eerder 40% dan de veel geschatte 10%! Het goede nieuws is dat dit betekent dat daar nog heel wat te winnen valt. De Bouwagenda stelt, ook gezien de bouwopgave, dat we tegen 30% lagere kosten moeten kunnen uitvoeren, doelstelling jaar 2030. Ik zeg: moet nu al kunnen!

Innovativiteit

De steeds hogere eisen die we stellen aan onze leefomgeving, vereisen dat we vernieuwend te werk gaan. Nieuwe producten, nieuwe diensten, nieuwe manier van ontwerpen, nieuwe manier van produceren, nieuwe businessmodellen. Het draait dus niet alleen om technologische ontwikkelingen, maar ook om onderliggende processen. Centraal hierin staat de mens werkvormen en de denkwijzes.bron Rudy Gort

Echter, de bouw maakt zulke flinterdunne marges dat er nauwelijks geld overblijft voor innovatie. Starten met de eenzijdige inslag Emissie arm bouwen is voor velen nog te eenzijdig. De oplossing zoeken door versterken op ingeslagen pad en combineren met omgevingsvraagstukken zoals vanuit de Wet Kwaliteits Borging kan nog positieve uitwerking hebben zodat dit in ecologisch en economisch verantwoorde ontwikkeling wordt.